Periode 1931 – 1939: Het civiele begin
In 1931 begon het allemaal met de oprichting van het 'Commitee tot Stichting van een Luchthaven in Friesland'. Het comité stelde zich ten doel om Friesland te voorzien van een eigen luchthaven in de buurt van Leeuwarden. Dit gezelschap is er destijds niet in geslaagd om haar doel te verwezenlijken. Het was echter wel een eerste stap in de goede richting. Na de dood van één van de leden werd het stiller rond het gezelschap. Pas in 1934 werd de volgende stap gezet met de oprichting van de 'Friesche Luchtvaartvereniging'. Deze vereniging vatte de koe bij de hoorns. Tijdens één van haar vergaderingen besloot zij tot aankoop van een stuk land van 800 bij 800 meter. De kosten van het stuk land bedroegen zo'n 260.000,- gulden (zo'n 118.000 euro), een fiks bedrag voor die tijd. Dit bedrag werd betaald door de Provinciale Staten, de Kamer van Koophandel en de Gemeente Leeuwarden. Op 28 januari 1936 kwam de officiële goedkeuring van de minister van Verkeer en Waterstaat voor het bouwen van een luchthaven.
Op 5 juli 1937 arriveerde de eerste bezoeker op de nieuwe luchthaven van Leeuwarden. Het was een militair vliegtuig, gevlogen door de eerste luitenant vlieger van Gemeren. Dit bezoekje werd later gevolgd - op 14 juli - door een luchtvaartdag. Een compleet militair escadrille bezocht toen de luchthaven. Als laatste werd dat jaar overeenstemming bereikt met de KLM om, behoudens een goedkeuring van ministeriële kant, een proefdienst in te stellen. De goedkeuring liet op zich wachten tot 27 mei 1938. Hierna werd de luchthaven op 24 juni dat jaar geopend door de Commissaris van de Koning, Baron van Harinxma thoe Slooten. Ook voor het publiek was het reden tot feest. Drie dagen lang kon er worden gekeken naar diverse vliegtuigen. Tevens kon men rondvluchtjes maken boven de Friese hoofdstad. Het weer was - zoals wij als spotters maar al te vaak ervaren - de grote spelbreker van het feest. Hierdoor viel een aantal attracties uit, maar dat mocht de pret niet drukken, zoals ook wel blijkt uit de krantenberichten van die tijd.
Na het feestgedruis konden de lijndiensten beginnen. Deze kwamen - door de oorlogsdreiging - pas goed op gang in 1939. Buiten deze diensten om waren er niet veel vliegbewegingen. Slechts 134 maal landde er een vliegtuig op de nieuwe luchthaven. Hierbij ging het 64 maal om een militair vliegtuig. Met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog eindigde deze periode. Een periode waarin Friesland een luchthaven bezat. De luchthaven zou later - zowel tijdens de bezetting als daarna - een vliegbasis worden.
Periode 1940 – 1945: De Tweede Wereldoorlog 
Tijdens de mobilisatie werd de luchthaven van Leeuwarden bewaakt door een kleine groep militairen. Deze militairen viel de twijfelachtige eer ten beurt om een Duitse Heinkel 111K waar te nemen. De Duitsers waren bezig met verkenningen en ook Leeuwarden werd daarin meegenomen. Vanuit Berlijn werd de gehele actie - na een officieel protest van Nederlandse kant - volledig ontkend. Later bleek echter dat ze vliegveld Leeuwarden wel erg goed wisten te vinden. Op 10 mei 1940 vlogen de eerste Duitse jagers al vroeg in de ochtend laag over het veld, maar ze troffen het veld in onbruikbare staat aan. Nadat het veld in Duitse handen was gevallen, werd er al snel gewerkt aan de opbouw van een echte vliegbasis. Eind juni stonden de eerste jagers al op vliegbasis Leeuwarden.
In de jaren daarna werd Leeuwarden veelal gebruikt door nachtjagers en stond daarmee al snel bekend als 'het Wespennest'. In de periode van eind 1940 tot eind 1944 werden er zo'n 400 Geallieerde toestellen neergehaald door de Duitse vliegtuigen die van Leeuwarden waren opgestegen. Om die reden werd het veld ook herhaalde malen door de geallieerden aangevallen. In het begin gebeurde dit door kleine groepen lichte aanvalsvliegtuigen. Tegen het eind van de oorlog werden de aanvallen steeds zwaarder. In februari 1944 werd de basis zwaar beschadigd door 46 Amerikaanse B-26 Marauders bommenwerpers. Het veld bleef echter in gebruik tot april 1945. De vliegbasis werd in die dagen wederom zwaar beschadigd, echter nu door de Duitsers zelf. De startbanen, bunkers en andere gebouwen werden opgeblazen, waarna de bezetter het terrein vernield achterliet.
Periode 1945 – 1955: De Feniks herrijst
Nadat de Canadezen Friesland hadden bevrijd werd het vliegveld overgedragen aan de Gemeente Leeuwarden. In de periode erna werd al snel begonnen met de wederopbouw. De start- en rolbanen werden gerepareerd en de KLM-dienst werd in ere hersteld. Echter in 1948 kwam in een vergadering van de ministerraad een idee naar boven dat de toekomst van het veld voorgoed zou veranderen. Het idee ontstond om het veld primair als militair te bestempelen. 
Gedeputeerde Staten van Friesland dacht hier anders over. Zij schreef een brief op 24 januari 1949, waarin zij de ministerraad wees op de belangen van de burgerluchtvaart. De ministerraad antwoordde dat het belang het best was gediend met een vliegveld in militair beheer. Het werd pas duidelijk in 1959 dat bij ministeriële beschikking vliegveld Leeuwarden militair was geworden. De vliegbasis Leeuwarden is een feit.
In 1949 arriveerde het 323 squadron op Leeuwarden. Dit squadron was een paar maanden daarvoor opgericht op de vliegbasis Twenthe. Het vliegtuig waarmee het squadron toen vloog was de Gloster Meteor Mk4. In dat zelfde jaar kwamen ook 324 en 325 squadron naar vliegbasis Leeuwarden. 323 verzorgde in die tijd de wapentraining. Voor korte tijd werd er vanaf vliegbasis Twenthe gevlogen voor de opleidingen, maar vliegbasis Leeuwarden had het voordeel dat het dichter bij de Noordzee lag. Alleen boven de Noordzee werd "live" (met echte munitie) geschoten.
Nederland heeft maar korte tijd met de Gloster Meteor gevlogen en vanaf 1955 deed de Hawker Hunter haar intrede. In 1957 is de laatste Meteor verdwenen.
Periode 1955 – 1963: De Hunter 
Vanaf 1955 kwam er een nieuwe straaljager op de Vliegbasis Leeuwarden: de Hawker Hunter. Tijdens deze periode bleef 323 haar taak voortzetten als opleidingseenheid en werd al snel bekend als ‘De Schietschool’. Zij bleven dit doen tot 1960 waarna zij zich net als de twee andere squadrons gingen toeleggen op de taak als jachtvliegsquadron. De schietschool verdween van vliegbasis Leeuwarden. Natuurlijk moest er wel geoefend worden in het schieten. Dit werd voortaan gedaan met behulp van de oude trouwe T-33.
Het einde van het van het Hunter tijdperk betekende ook het einde van 324 en 325 squadron. Deze squadrons waren geen lang leven beschoren en hebben net iets meer dan 10 jaar bestaan. Toch werd het niet stil op vliegbasis Leeuwarden. Al snel kwam er een squadron bij en een nieuw type vliegtuig deed zijn intrede: de Starfighter.
Periode 1963 – 1982: De Starfighter
In 1963 kwam een omstreden vliegtuig richting Leeuwarden, de Starfighter. Dit vliegtuig zou het Friese luchtruim voor lange tijd beheersen. Vanaf 1964 waren er twee squadrons operationeel met dit type: 322 en 323. De squadrons hadden ook tot taak om de Alert Force te vormen. Hiervoor werd zelfs een aparte shelter gebouwd. Het doel van de Alert Force was om ongeïdentificeerde vliegtuigen in een kort tijdsbestek te onderscheppen. De toestellen van de Alert Force stonden 24 uur per dag, zeven dagen per week paraat.
In 1968 moest de vliegbasis Leeuwarden afscheid nemen van de T-33. Het had tot dat moment dienst gedaan als doelsleepvliegtuig. De taak werd over genomen door de F-84F Thunderstreak. Er was ook uitbreiding dat jaar: de Tactische Conversie Afdeling (TCA). Dit squadron zou nog lang operationeel blijven en het heeft later ook de conversie naar de F-16 verzorgd.
Dat vliegbasis Leeuwarden niet alleen werd gebruikt voor militaire doeleinden, maar ook voor humanitaire bleek begin jaren 70. In 1972 ontstond er op Ameland een windhoos die een spoor van vernieling trok over camping Duinoord. Toen de vliegbasis via een journalist hier van vernam, werd er direct actie ondernomen. Helikopters van de luchtmacht en de marine vlogen af en aan om gewonden naar de diverse ziekenhuizen te vervoeren. In 1976 werd met een heli een veldbioloog gered uit een benarde positie op de Wadden. Het waren onder andere deze twee feiten die de luchtmacht deed besluiten om de Search and Rescue dienst (SAR) in 1977 naar Leeuwarden te verhuizen. In dat zelfde jaar kwam er een bijzonder toestel op de Friese basis, de F-16. Dit toestel zou de opvolger van de Starfighter worden die op dat moment al zo’n kleine 15 jaar in dienst was. Tijd voor een opvolger dus.
Periode 1979 – Heden: De F-16
Nederland was toe aan een nieuw vliegtuig dat op termijn zowel de F-104 als de NF-5 kon vervangen Er werd na een uitgebreide evaluatie gekozen voor de F-16. De twee Leeuwarder squadrons zouden dit nieuwe toestel als eerste ontvangen. In 1979 verscheen de nieuwe aanwinst voor het eerst in het Friese luchtruim. 322 en 323 zouden zich nu naast hun luchtverdedigingstaak ook moeten gaan toeleggen op de air-to-ground rol. Leuk detail hierbij is dat in de omschakelingsfase naar de F-16 de beide squadrons werden omgedoopt tot 645 sqn. (= 322 + 323 sqn.). Het nieuwe toestel bracht ook andere uitdagingen met zich mee. Zo hadden de piloten voor het eerst een vliegtuig wat bochten van 9G aan kon.
Ook de QRA (Quick Reaction Alert) taak werd nog als vanouds uitgevoerd. Dit leidde in de jaren tachtig een aantal malen tot zogenaamde “berenjachten”. Hierbij werden binnenkomende Russische Tupolev Tu-95/Tu-142 Bears vliegtuigen onderschept. Dit resulteerde nooit in een "handgemeen", maar eerder in het zwaaien naar elkaar en het begeleiden van de Bear tot buiten het Nederlandse luchtruim. In de jaren negentig veranderde dit. Het Warschau-pact viel uiteen en de natuurlijke tegenstander van de NAVO was verdwenen.
In de periode daarna zijn de Leeuwarder F-16’s in allerlei gebieden ingezet, zoals voormalig Joegoslavië en Afghanistan. Het was in Joegoslavië dat, voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog een Nederlands vliegtuig een vijandelijk vliegtuig neerschoot. Er werd met de J-063, die net zoals andere F-16's inmiddels het Midlife Update Programma had ondergaan, een Servische Mig-29 neergeschoten.
Aan de opvolging van de F-16 wordt reeds gewerkt, dat wordt zeer waarschijnlijk de JSF. We zullen het echter nog wel een aantal jaartjes met de F-16 moeten doen!
